23.06.2023 | Małgorzata

Tłoczenie oleju na zimno - na czym polega?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Na czym polega tłoczenie oleju na zimno?
• W jakiej temperaturze tłoczy się olej na zimno?
• Czy olej tłoczony na zimno jest zdrowy?

Dietetycy i specjaliści od zdrowego żywienia zgodnie powtarzają, że wybierając olej roślinny, najlepiej jest postawić na produkt tłoczony na zimno. Dzięki temu możemy mieć pewność, że będzie on miał odpowiedni smak i zapach, a także zachowa swoje cenne właściwości i będzie prawdziwą skarbnicą kwasów tłuszczowych, witamin i składników odżywczych.

Co jednak kryje się pod pojęciem "tłoczenia na zimno" i jak dokładnie przebiega ten proces? 

Co to znaczy olej tłoczony na zimno?

Olej tłoczony na zimno to inaczej olej, który jest pozyskiwany z roślin bez użycia zewnętrznego źródła ciepła ani substancji chemicznych. Oznacza to, że owoce lub nasiona zgniata się, aby oddzielić olej od reszty masy.

Do procesu tego wykorzystywane są różne narzędzia, a ich wybór zwykle podyktowany jest rodzajem surowca.

Dla przykładu:

• do tłoczenia oliwy z oliwek lub oleju słonecznikowego używa się maszyny do mielenia owoców lub nasion na pastę, a następnie wywiera się na nią nacisk za pomocą prasy mechanicznej lub wirówki,
• do tłoczenia oleju z cytrusów używa się maszyny do nakłuwania skórki i skrobania miąższu owocu podczas jego obracania.

Tłoczenie na zimno to zatem proces, który zastosować można w przypadku większości olejów roślinnych.

W ten sposób pozyskuje się między innymi oliwę z oliwek, olej z pestek winogron, czarnuszki, nasion słonecznika czy lnu.

Na zimno tłoczyć można także olej kokosowy, arachidowy i arganowy, a nawet wykorzystywane w kosmetyce olejki z dzikiej róży, głogu czy jodły syberyjskiej.

W jakiej temperaturze tłoczy się olej na zimno?

Wedle europejskich standardów żywnościowych o oleju tłoczonym na zimno można mówić wtedy, gdy temperatura nie przekracza 81°C.

Jednak im niższa temperatura, tym lepiej dla jakości oleju, ponieważ podgrzewanie niszczy cenne składniki odżywcze, witaminy i antyoksydanty.

Najbardziej optymalną wartością jest 35-40°C i takiego też przedziału trzymają się doświadczeni i świadomi producenci olejów roślinnych.

Dla porównania: podczas pozyskiwania olejów w klasycznym wydaniu, znanym z marketowych półek, temperatura dochodzi nawet do 300°C, przez co produkt końcowy w dużej mierze pozbawiony jest cennych dla zdrowia substancji.

Jakie są największe zalety oleju tłoczonego na zimno?

• w pełni zachowuje swoje prozdrowotne właściwości, a także naturalny smak i zapach
• zawiera dużo cennych dla organizmu nienasyconych kwasów tłuszczowych jak bogaty w kwasy omega 3 i omega 6
• jest cennym źródłem witamin A, D, E, K oraz przeciwutleniaczy, chroniących organizm przed starzeniem i uszkodzeniem
• ma znacznie niższą zawartość substancji, które powodują powstawanie tzw. złego cholesterolu
• nie zawiera szkodliwych chemikaliów, które są stosowane podczas rafinacji olejów

Jak tłoczy się olej na zimno? Instrukcja krok po kroku

Skoro wiemy już, czym jest olej tłoczony na zimno i jakie są jego największe zalety, to czas na krótki opis całego procesu.

Mało kto bowiem wie, że olej na zimno można wytłoczyć również samodzielnie w domu.

Jak zatem wygląda cały proces krok po kroku?

1. Oczyszczamy owoce lub nasiona wybranej rośliny (len, oliwki, czarnuszka, pestki winogron itp.), usuwając wszelkie powłoki, łupiny, piasek i inne niepożądane elementy.
2. Owoce/nasiona mielimy na pastę za pomocą maszyny do mielenia lub nakłuwamy skórkę (np. oliwek) i zeskrobujemy miąższ z owocu.
3. Wyciskamy olej z pasty lub miąższu przy pomocy prasy mechanicznej lub wirówki - proces ten jest dość długi i może minąć dużo czasu aż cały olej oddzieli się od reszty masy.
4. Uzyskany olej można delikatnie przefiltrować, aby usunąć wszelkie pozostałości skórki, miąższu lub masy.
5. Gotowy olej najlepiej przelać do szklanej, ciemnej butelki lub słoika, dobrze zakręcić i przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu.

Tłoczenie oleju na zimno to proces, który wymaga wprawy, cierpliwości i odpowiedniego sprzętu, jednak w tym przypadku gra jest warta świeczki.

W efekcie otrzymuje się bowiem produkt, który wyróżnia się znakomitym smakiem i aromatem, a do tego zachowuje pełnię swoich właściwości prozdrowotnych.

Jeśli natomiast nie mamy czasu ani ochoty na samodzielne tłoczenie oleju, to możemy skorzystać z oferty sprawdzonych producentów, najlepiej małych, rodzinnych manufaktur.

Źródła:

1. European Food Safety Authority: Process contaminants in vegetable oils and foods
2. Jarosz M., Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia
3. Paweł Zagrodzki, Andrzej Starek, DIETETYCZNE ZNACZENIE OLEJÓW ROŚLINNYCH, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLV, 2012, 4, str. 1175–1182
4. http://journal.pttz.org/wp-content/uploads/2015/02/04_Wroniak.pdf
5. Oleje tłoczone na zimno – właściwości i zastosowanie - HelloZdrowie