14.11.2022 | Małgorzata
Olej tłoczony na zimno - właściwości i zastosowanie. Wszystko co musisz o nim wiedzieć?
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co to jest Olej zimnotłoczony?
- Czym charakteryzują się oleje tłoczone na zimno?
- Dlaczego są najlepszym wyborem?
Spis treści:
W każdej kuchni można znaleźć olej słonecznikowy lub rzepakowy, ale wybór na półkach sklepowych jest znacznie większy. Warto wdrożyć do swojej diety różne oleje roślinne, ponieważ są one źródłem wielu cennych dla zdrowia składników. Jednak przy wyborze oleju każdy powinien zwracać uwagę na jego pochodzenie i zastosowaną metodę obróbki. Okazuje się, że najwięcej właściwości prozdrowotnych wykazują oleje tłoczone na zimno!
Czym się charakteryzują takie produkty i dlaczego są najlepszym wyborem? Na co jeszcze warto zwrócić uwagę, kupując olej tłoczony na zimno? Czy ten typ oleju nadaje się się do smażenia? Wszystkiego dowiesz się z tego artykułu!
Olej tłoczony na zimno co to znaczy?
Produkcja każdego oleju składa się z kilku etapów. Wszystko zaczyna się od zebrania nasion, pestek, owoców lub jąder nasiennych z odpowiednich roślin. Następnie uzyskane części przechodzą przez wybraną metodę obróbki. Często producenci decydują się na rafinację i oczyszczanie, ale znacznie lepszym rozwiązaniem jest tłoczenie za pomocą specjalistycznej prasy hydraulicznej lub ślimakowej.
Podczas tego procesu temperatura oleju nie przekracza 40 stopni Celsjusza, dzięki czemu zachowuje swoje najcenniejsze walory, które korzystnie wpływają na organizm. Na zakończenie produkowany olej jest schładzany do 10 stopni Celsjusza, co pozwala wydłużyć jego świeżość.
Warto też wspomnieć, że olej tłoczony na zimno zachowuje swoja naturalną barwę i charakterystyczny, dosyć intensywny smak. To najstarsza i najbardziej naturalna metoda pozyskiwania olejów.
Czym się różni olej tłoczony na zimno od rafinowanego?
Pomimo tego, że olej tłoczony na zimno ma najwięcej właściwości prozdrowotnych, producenci stosują także inne metody obróbki. Często stosowaną alternatywą jest rafinacja, która polega na tłoczeniu nasion z wykorzystaniem wysokiej temperatury – jej wartość dochodzi nawet do 100 stopni Celsjusza!
Niestety to działanie jest destrukcyjne – skutkuje utratą sporej części cennych właściwości oleju. W te sposób traci on także swoją unikalną barwę, smak i zapach. Niektórzy co prawda twierdzą, że klarowny płyn jest bardziej estetyczny, ale ciężko uznać to za zaletę, skoro w takim oleju nie ma tego, co najcenniejsze.
Ponadto, okazuje się, że oleje rafinowane mogą być niebezpieczne dla zdrowia – według raportu Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, po przekroczeniu 200 stopniu Celsjusza w procesie rafinacji, powstają choloropochodne tłuszczów, które mogą być potencjalnie rakotwórcze! 1
Dlaczego producenci stosują metodę rafinacji, skoro olej tłoczony na zimno ma więcej korzyści dla zdrowia? Powód jest prosty. W ten sposób można uzyskać znacznie większą ilość produktu, przy niższym nakładzie kosztów.
Właśnie dlatego na półkach sklepowych w hipermarketach często można spotkać butelki z olejem kosztujące kilka złotych, podczas gdy cena produktów wysokiej jakości jest kilkukrotnie wyższa. Co prawda, oleje rafinowane mogą być stosowane do obróbki termicznej potraw na gorąco, ale warto pamiętać o tym, że częste spożywanie smażonych potraw nie jest zdrowe!
Olej z pierwszego tłoczenia co to znaczy?
Czy każdy olej tłoczony na zimno jest tak samo wartościowy? Okazuje się, że niekoniecznie! Wielu producentów wykorzystuje pozyskane nasiona roślin kilkukrotnie. Oczywiście najbardziej wartościowy będzie olej z pierwszego tłoczenia, czyli taki, który powstał wskutek jednokrotnego tłoczenia.
Jeśli nasiona wykorzystane do jego wyprodukowania zostaną użyte po raz kolejny przetłoczone przez mechaniczną prasę, to ilość cennych składników odżywczych w kolejnym oleju będzie już mniejsza. Warto więc zawsze czytać etykiety olejów przed dokonaniem zakupu, aby mieć pewność, że jest to produkt najwyższej jakości.
Oczywiście samo pierwsze tłoczenie nie jest gwarancją, że produkt wpływa korzystanie na działanie organizmu. Jeśli jest to olej rafinowany, to ilość korzystnych substancji w jego składzie jest znikoma. Olej tłoczony na zimno zawsze będzie lepszym wyborem.
Co to znaczy olej nieoczyszczony?
Producenci produktów wysokiej jakości często stosują na etykietach określenie "olej nieoczyszczony". Co to znaczy? Najprościej mówiąc, jest to po prostu przeciwieństwo oleju rafinowanego.
Każdy olej poddawany metodzie tłoczenia w wysokiej temperaturze, jest także poddawany procesowi ekstrakcji, przy użyciu silnych środków chemicznych. Ten proces wydłuża jego przydatność do spożycia, ale wcale nie jest korzystny, ponieważ prowadzi do utraty jego charakterystycznych właściwości.
Natomiast olej nieoczyszczony jest poddawany wyłącznie procesowi mechanicznemu, które polega na zgniataniu części roślin przeznaczonych do produkcji. Jest to więc bardzo pożądana właściwość, która daje gwarancję, że do produkcji oleju wykorzystano wyłącznie naturalne metody, zachowując jego konsystencję, barwę i co najważniejsze – wszystkie cenne witaminy, minerały oraz nienasycone kwasy tłuszczowe.
Olej tłoczony na zimno – jakie ma właściwości?
Wytłumaczyliśmy już dokładnie, dlaczego olej tłoczony na zimno jest znacznie lepszym wyborem, niż olej rafinowany. Chodzi o zachowanie jak największej ilości korzystnych dla zdrowia właściwości. Co dokładnie może zyskać organizm osoby, która zdecyduje się wdrożyć do swojej diety oleje stosowane na zimno?
Przede wszystkim, są bogate w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwasy Omega-3 oraz Omega-6. Organizm nie potrafi ich wytwarzać samodzielnie, chociaż wpływają bardzo korzystnie na jego pracę i pomagają utrzymać dobry stan zdrowia.
NNKT wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwarytmiczne oraz przeciwmiażdżycowe. Poprawiają również kondycję skóry, wzmacniając jej elastyczność i przywracając odpowiedni poziom nawilżenia. Ponadto, mogą osłabić świąd skóry, dzięki czemu są pomocne przy atopowym zapaleniu skóry.
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe wywierają również korzystny wpływ na rozwój dziecka i wspomagają profilaktykę przeciw demencji starczej. Występują m.in. w Oleju Słonecznikowym, Sezamowym, z Pestek Winogron, z kiełków pszenicy oraz Archaidowym.
Oprócz tego, każdy olej tłoczony na zimno oferuje wiele innych korzystnych składników. Będą one różne w zależności od rośliny wykorzystanej do produkcji.
Oto kilka przykładów najbardziej cenionych olejów:
- Olej lniany: poprawia odporność i przyspiesza regenerację błony śluzowej układu pokarmowego. Ponadto, wspomaga walkę z chorobami skóry, takimi jak łupież czy łojotok. Szczególnie doceniła dr Budwig w swoich badaniach naukowych.
- Olej z pestek dyni: wpływa korzystnie na prace jelit i usprawnia przemianę materii.
- Olej z czarnuszki: działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie i pomaga uchronić organizm przed chorobami dieto-zależnymi.
- Olej konopny: ma działanie antybakteryjne i przeciwgrzybiczne, a ponadto przyspiesza regenerację ran. Usprawnia także walkę z trądzikiem i łagodzi objawy PMS.
- Olej z rokitnika: wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne i antybakteryjne. Obniża ilość wolnych rodników. Łagodzi stany zapalne skóry. Owoce rokitnika zawierają bardzo duże ilości Witaminy C.
- Olej rzepakowy: to skarbnica witamin A, D, E i K, obniża poziom cholesterolu i poprawia metabolizm.
- Olej z wiesiołka: zawiera duże ilości kwasu linolowego- LA oraz kwasu gamma-linolowego który ma wpływ na syntezę prostaglandyn, które pełnią istotna rolę: obniżają ciśnienie krwi, zmniejszają ryzyko wystąpienia zakrzepów, regulują funkcje mózgu.
- Olej z ostropestu: jest źródłem witamin E, K i C, zawiera garbniki, fitosterole i składniki mineralne, ma pozytywny wpływ na wątrobę i nerki oraz wykazuje działanie przeciwzapalne
- Olej z pestek moreli gorzkiej: wykazuje działanie wzmacniające układ odpornościowy, przeciwzapalne i przeciwbólowe oraz utrzymujące prawidłowe ciśnienie krwi. Wspiera przy problemach trawiennych i zgadze
- Olej arachidowy: neutralizujące wolne rodniki oraz pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu krążenia, wykazuje działanie nawilżające w problemach z egzemą i przesuszoną skórą. Może być pomocny w zapobieganiu cukrzycy typu 2
Czy olej tłoczony na zimno nadaje się do smażenia?
Olej tłoczony na zimno to wartościowy dodatek, który warto wdrożyć do swojej diety, jednak każdy powinien wiedzieć, że w większości nie nadaje się do smażenia i podgrzewania.
Najlepsze oleje do smażenia to:
Wszystkie oleje tłoczone na zimno świetnie sprawdzą się jako dodatek do różnych sałatek, dipów lub pieczywa. Można je również wykorzystać do przygotowania pesto, hummusu, pasty twarogowej lub tapenady. Niemal wszystkie oleje roślinne poddane metodzie obróbki na zimno zachowują swoje charakterystyczne smaki, dzięki czemu mogą zupełnie odmienić charakter dania.
Oleje tłoczone na zimno czy warto?
Olej tłoczony na zimno, w przeciwieństwie do oleju rafinowanego, zachowuje cenne dla zdrowia właściwości – przede wszystkim niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, których organizm nie potrafi wytwarzać samodzielnie.
Jednak przed zakupem warto upewnić się, że wybrany produkt pochodzi z pierwszego tłoczenia i jest nieoczyszczony – tylko to daje gwarancję, że rzeczywiście może wywrzeć korzystny wpływ na działanie organizmu. Zimnotłoczone oleje z pewnością znajdą szerokie zastosowanie w kuchni – będą świetnym dodatkiem do zdrowych sałatek lub zamiennikiem masła na pieczywie.
Źródła:
- European Food Safety Authority: Process contaminants in vegetable oils and foods
- Jarosz M., Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia
- Paweł Zagrodzki, Andrzej Starek, DIETETYCZNE ZNACZENIE OLEJÓW ROŚLINNYCH, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLV, 2012, 4, str. 1175–1182
